Baca Juga
Contoh Teks Eksposisi Dalam Bahasa Jawa Yang Baik Dan Benar | Wacan Eksposisi yaiku salah sawijining wacana sing bisa mbudidaya ngandharake pokok pikiran sing tujuane njembarake wawasan utawa pangerten sing maca.
Ciri-ciri wacan eksposisi:
- Arupa wacan informasi.
- Ana gambar, grafik, karo tabel sing magepokan karo isi wacan.
- Wasananing wacan ana penjelasan.
Wacan eksposisi adate digunakake kanggo mbabar kaweruh utawa ilmu, definisi, pangerten, cak-cakan sawijining kegiatan, metode, cara, lan proses dumadi sawijining kakadeyan utawa bab.
Tuladha Wacan Eksposisi: Sejarah basa jawa, Cara gawe roti, dll.
Jenis Wacan eksposisi:
- Wacan sing nuduhake proses.
- Wacan sing nuduhake tuladha.
- Wacan sing nuduhake sebab akibat.
Carane nulis wacan eksposisi:
- Nemtokake underane (Tema) perkara.
- Nemtokake tujuwan.
- Ngumpulake data saka maneka sumber.
- Nyusun cenkorongan (Kerangka) sing cocok karo underan sing dipilih.
- Ngrembakakake (Mengembangkan) Cengkorongan dadi paragraf eksposisi.
Jenis Paragraf eksposisi:
- Eksposisi Definisi
- Eksposisi Klasifikasi
- Eksposisi Klasifikasi
- Eksposisi ilustrasi
- Eksposisi Perbandingan
- Eksposisi Laporan
Contoh Teks Eksposisi Dalam Bahasa Jawa : Gamelan Jawa
Gamelan jawa iku salah jinis corak gamelan sing urip nang Jawa Tengah uga Yogyakarta lan sebageyan Jawa Wetan. Musik gamelan Jawa iki beda karo musik gamelan saka daerah liya. Musik gamelan Jawa lumrahe nduwe nada luwih lembut lan luwih alon. Beda karo musik gamelan Bali sing nduwe nada luwih cepet, uga gamelan Sundha sing rasa musike nglaras banget lan didhominasi swara suling.
Gamelan Jawa iku nduwe gatra-gatra pentatonis lan nduweni 2 laras, yaiku laras slendro lan laras pelog. Laras slendro nduweni urutan gatra-gatra 1 2 3 5 6 (ji ro lu ma nem). Ing Jawa, ana telung pathet. Pathet iku kaperang dadi pathet nem, pathet sanga, lan pathet manyura. Urutan iki umume kanggo pagelaran wayang. Laras pelog nduweni gatra-gatra 1 2 3 4 5 6 7 (ji ro lu pat ma nem pi). Ing Jawa, ana telung pathet. Pathet iku kaperang dadi pahtet nem, pathet lima, lan pathet barang.
Piranti gamelan Jawa bisa dikelompokake dadi 4 bageyan yaiku gongan, balungan, panerusan, lan kendhang. Gong, kempyang, kethuk, kempul lan kenong menika kalebu gongan. Balungan iku rangkeyan melodi ing gamelan. Dadi ing jinis musik gamelan iki inti melodine ana ing rangkeyan swara balungan iki. Sing kalebu balungan yaiku saron panerus, saron barung, demung lan slenthem. Saron demung utawa asring disebut demung iku salah sawijining piranti gamelan Jawa sing ditabuh lan mlebu kelompok piranti saron. Iki jinis saron paling gedhe ukurane, sing paling cilik peking sing tengah-tengah saron barung tembe demung. Ana 2 jinis saron demung yaiku pelog demung lan slendro demung. 2 jinis piranti panerus iki ndhuwe laras beda-beda. Wilah saron demung iki paling gedhe ing kelompok saron ukurane kira-kira 35,5 cm dawa lan ambane 9 cm. Saron demung ndhuwe swara paling rendah ing kelompok saron. Panerusan yaiku bonang, gender, gambang, siter lan rebab. Bonang barung yaiku salah sawijine bageyan perangkat Gamelan Jawa kang duweni bentuk pencu banjur diarani bentuk pencon. Laras slendro wilahe ana 12 cacahe, banjur kang Laras Pelog wilahe ana 14 cacahe. Bonang Barung manggone ing rancakan saka kayu kang bentuke kaya amben. Pencon kuwi mau ditata ing rancakan ditumpangake ing tali kang diarani pluntur. Bonang barung ditabuh nganggo kayu kang cacahe 2, kayu kuwi mau sing bageyan dhuwur diblebet nganggo kain lan pluntur. Cara nabuh bonang kuwi ana akeh pola tabuhane, yaiku polatabuhan gembyang, mipil, imbal, sekaran, klenangan, lan liya-liyane. Bonang barung kuwi gunane kanggo mbukani gendhing. Sakliyane kuwi, bonang barung uga bisa kanggo nuntun alur gendhing. Khusus ing pola mipil, bonang barung kuwi bisa kanggo nuntun Instrumen liyane. Bonang Barung ora bisa dadi lagu penuntun, nanging kolaborasi karo bonang penerus gawe pola lagu lan ing aksen-aksen penting bonang gawe sekaran kang biasane ana ing akhir kalimat lagu. Yen kendhang iku salah sijining piranti gamelan Jawa sing ditabuh nganggo kombinasi antara tlapakan karo driji, dadi ora nganggo tabuh. Ing musik modhern, piranti iki digolongake piranti perkusi. Kendhang diselehake ing wadhah panyangga saka kayu sing wujude memper huruf Y. Kendhang ing musik gamelan fungsine kanggo mimpin lan ngarahake musik. Kendhang nduweni jinis lan ukuran kang werna-werna. Ukurane kendhang antarane 20 cm nganti 45 cm. Kendhang bentuke kaya drum lan dimainake kanthi cara ditabuh. Masing-masing 4 kelompok iku nduweni fungsi dhewe-dhewe kanggo nggawe swara sing harmonis.
Gamelan Jawa nduwe aturan-aturan sing wis pakem antarane katata saka pirang-pirang rambahan lan pathet utawa jero cetheking swara, uga ana aturan sampak utawa cepet-rendhete laku sing wis pakem, uga ana batesan-batesan gongan lan melodine wis diatur ing bageyan-bageyan sing saben-saben ketata 4 gatra. Pandangan urip Jawa kang digambarake sajrone musik gamelan yaiku kaselarasan kauripan jasmani lan rohani, kaselarasan sajrone omongan lan tumindak saengga mujudake toleransi ing sasama. Wujud nyata ing musik gamelan Jawa yaiku tarikan tali rebab kang sedengan, paduanseimbang swara kenong, srin, kendhang lan gambang lan swara gong kanggo nutup irama. Gamelan Jawa biasane dianggo ngiringi pagelaran wayang lan tari-tari. Saliyane musik, gamelan Jawa uga ana swara sindhen kang nembangake lancaran, ladrang, lan gendhing-gendhing Jawa.
Contoh Teks Eksposisi Dalam Bahasa Jawa : SISKAMLING
sistem keamanan lingkungan lumrahe dicekak siskamling, iku pinangka gegenengane para wargane RT lan RW ing babagan njaga tata tentreme bebrayan. tata tentreme kampung ora mung dadi tanggung jawabe para nara praja, nanging uga dadi tanggung jawabe wargane kampung.
majune jaman pranyata uga dibarengi karo majune tumindak dursila. mula jaman uga kudu dikhanteni undhake kawaspadan ing bab njaga tata tentreme bebrayan. umpane, sarana nindakake sistem keamanan lingkungan utawa siskamling kuwi. cakcane siskamling kuwi upamane anane rondha, pranatane kampung kang majibake para wargane kampung gawe kenthongan, pranatan manawa ana tamu sing nginep kudu dilapurake marang pangarsane RT utawa RW, lelungan adoh kudu nggawa surat katrangan, pindhah alamat kudu lapur marang kang kawongan, lan liya liyane.
kajaba bab-bab kaya kang kasebut ing dhuwur kuwi, ora lali para wargane kampung uga kudu tansah njaga kawilujengane dhewe-dhewe, sarana ngudhakake pangati-atine. umpamane, ing wayah bengi cendhela lan lawang kudu diinep lan dikancing, lan ora ninggal barang gletak-gletek saenggon-enggon.
manawa kabeh wargane kampung padha njaga kawilujengane dhewe-dhewe, lan munggahe padha gotong royong guyup rukun njaga tentreme kampunge, wis mesthi kahanane bebrayan tansah ayem tentrem, adoh ing rasa was sumelang.
Contoh Teks Eksposisi Dalam Bahasa Jawa : Pagelaran Jawi Wayang Wong
Wayang wong utawi Wayang uwong menika salah satunggalipun jenis teater tradhisional Jawa. Wayang Wong menika gabungan antawisipun seni drama ingkang ngrembaka ing negeri kilen (Eropa) kaliyan seni pagelaran wayang ingkang ngrembaka ing pulo Jawa. Lakon wayang ingkang dipungelar menika saking crita-crita wayang purwa. Wayang uwong utaminipun ngrembaka ing kraton lan golongan priyayi utawi bangsawan. Miturut nami wayang kasebut, wayang wong ugo boten dipagelarke dening boneka-boneka wayang, anamung manungsa-manungsa ingkang ngganteni boneka-boneka wayang kasebut. Wong kang mainake wayang iki ugo ngagem pakaian ingkang sami kalian hiasan-hiasan ingkang diagem wayang kulit. Pasuryan para pemain wayang wong iki ugo diubah lan dihias supados mirip kalian aslinipun.
Miturut dinas pariwisata Kotamadya Dati II Surakarta, wayang wong lair ing abad XVIII. Ingkang nyiptakaken inggih menika Mangkunegara I ingkang kadosipun dipunilhami saking seni drama ingkang ngrembaka ing negeri kilén. Wiwitanipun wayang wong dipungelar ing Surakarta, lajeng dipungelar ing Yogyakarta. Wekdal sasi April 1868, nalikanipun Mangkunegara IV ngawontenaken khitanan putranipun ingkang asma Prangwadana lan Mangkunegara V wayang wong dipunsempurnakaken utaminipun bab pakéan lan pirantinipun. Ing taun 1899, Pakubuwana X mbangun taman Sriwedari. Wonten ing peresmianipun ngawontenaken pagelaran kesenian. Salah setunggalipun inggih menika wayang wong.
Wiwitanipun wayang wong menika seni tradhisional Jawa ingkang ekslusif, namung dipungelar ing keraton. Ing taun 1902 wonten wayang wong ingkang ngrembaka urip komersial, kanthi nyadé karcis. Wayang wong komersial ngrembaka lan puncakipun nalika wonten pakempalan "Ngesti Pandowo" ingkang dipunpandegani dening Sastrosabdo. Miturut Winter lan Sastramiruda, wayang wong menika wiwitanipun dipungelar ing abad XVIII (±1760 M.), ingkang dipunpandegani dening Mangkunegara I. Wekdal menika ingkang dipungelar namung lakon-lakon wayang purwa. Sasampunipun menika pagelaran wayang wong wiwit boten subur, ananging ten Yogyakarta taksih wonten pagelaran wayang wong ngantos taun 1881. Kanthi pambiyantunipun Mangkunegara V, wayang wong ngrembaka malih nanging taksih winates ing Yogyakarta lan Surakarta kemawon.
Pranyata kesenian wayang wong pikantuk sambutan ingkang saé saking masyarakat, lajeng tuwuh kathah pakempalan wayang wong. Wiwitanipun taksih amatir, dangunipun dados profesional. Pakempalan wayang wong ingkang moncér, kados Wayang Wong Sriwedari saking Surakarta lan Ngesti Pandawa saking Semarang. Wayang wong Sriwedari nggadhahi jasa ingkang ageng, inggih menika ndherék nglestarékaken budaya bangsa, kados seni wayang wong, seni tari, seni busana, lan seni karawitan. Wiwitanipun ageman para penari wayang wong taksih prasaja kemawon, boten bénten kaliyan ageman adat keraton ingkang dipunagem ing saben dintenipun. Nembé ing jaman Mangkunegara VI (1881-1896), penari wayang wong nganggé irah-irahan ingkang kadamel saking kulit ingkang dipuntatah kanthi saé. Wonten ing pagelaran wayang wong, sandiwara kang diselingi tetembangan jawa, dipagelarken lan diiringi gamelan. Tema carita wonen ing pagelaran wayang wong menika biasane ngandut saka cerita legenda utawi sejarah jawi. Ugo katah ingkang ngandut saking cerita Ramayana lan Mahabarata.
Contoh Teks Eksposisi Dalam Bahasa Jawa : JENIS GAMELAN LAN MANFAATIPUN
Ing tanah Jawa gamelan yaitu gamelan ageng lan sakabeh piranti gamelan digunakake kanggo nyawisake ganding-gending. Gunane kanggo iringan musik utawa genting ing sawijining pementasan, umpamane wayang becik, wayag lulang, wayang wong, ketoprak, tari-tarian adat lan liya-liyane. Ana rupa-rupa gamelan kang digunakake saben ana acara utawa pementasan.
Gamelan jawa kanggo ngiringi penyajian gending ing jero pementasan karawitan, bisa dipupyran dumadi pirang-pirang repetoar yaiku : soran utawa gending-gending ingkang volume tabuhan sing atos. Kekabeh perangkat gamelan ditabuh kajaba suling, gender, gambang, siter lan rebab. Swaraning gamelan jenis iki dicawisake karo tempo tanggung, seseg lan antal. Jenis lirihan, padha karo jenenge, penyajian gending iki luwih lembut utawa alon-alon. Kekabeh instrumen ditabuh, nanging sing luwih diutamakake yaiku gender, gambang, rebab, siter lan suling. Ana dene karawitan lirihan bisa dipupuran meneh saka rizikan sing dikanggoake, antarane yaikut gadon, nyamleng, siteran, genderan, lan liya-liyane.
Ana uga gamelan sing kang digunakake dumadi piranti upacara adat yaiku gamelan ageng. Ana jenise maneh yaiku gamelan sekati lan gamelan nunggang. Gamelan segati sing nduweni Kanjeng Kyayi Gunturmadu lan Kanjeng Kyai Guntursari. Biyasane ditabuh ing jero perayaan uatawa acara sekaten yaiku dianakake pas tanggal 5 Mulud nganti 12 Mulud kanggi ngelingi weton lan wafatipun Nabi Muhammad SAW. Naning gamelan jenis iki uga kanggo acara nyambut dhayoh agung, supitan lan teteasan putra utawa putri Sultan lan sakarsa dalem. Instrumen utawa piranti kan ana ing jero gamelan sekati yaiku 2 gong ageng, 1 bedug, 1 kempyang, 1 saron demung, 2 sarong ricik, 2 sarong peking, 1 sampur lan 1 bonang. Gamelan nunggang yaiku gamelan sing nduweni telu nada. Gamelan iki nduweni awak saka 4 racakan isine teli bonang gedhe, 1 kenong japan, 2 bende, 1 pasang lojeh, 1 kendang gending, 1 kendang penuntung lan loro gong. Pada karo gamelan segati, gamelan nunggang kanggo nyambut adegan Sultan, ngiring dhayoh agung, supitan, tetesan, manti, rempog macan, grebegan lan liya-liya sekarsa dalem.
Gamelan sing biyasane digunakake ing tanah Jawa nduweni akeh jenis lan cara nabuh yaiku ana sing volume keras lan ono sing lembut. Jenis-jenising gamelan ana akeh, saka piranti apa bae sing kang ditabuh lan piranti sing diutamakake ditabuh. Ana gamelan kanggo pementasan lan kanggo upacara adat, mergo kuwi kula lan panjenengan kudu ngerti jenis, jeneng piranti gamelan lan manfaatipun gamelan kanggo ngelestariake budaya jawa.
Contoh Teks Eksposisi Dalam Bahasa Jawa : SEJARAH WAYANG WONG
Wayang uwong utawa wayang wong menika salah satunggalipun jenis pementasan tradisonal ing Jawa. Wanag wong menika gabungan saking seni drama ingkang ngerembaka ing negeri Eropa kaliyan seni pengelaran wayang ingkang ngerembaka ing tanah Jawa utawa pulo Jawa. Utaminipun wayang wong ngerembaka ing kraton kanggo hiburan golongan priyayi utawa bangsawan. Wong kang mainake wayang wong uga ngagem pakaian ingkang sami kaliyan hiasan-hiasan ingkang diagem wayang kulit.
Miturut penuturan lan data saking dinas pariwisata Kotamadya Dati II Surakarta, wayang wong ana utawa lair ing abad XVIII. Diciptaken menika Mangkunegara I ingkang kadosipun dipunilhami saking seni drama saking negeri kilen utawa Eropa. Wiwitan pementasan wayang wing dipungelar ing Surakarta lajeng dipungelar ing Yogyakarta. Wekdal ing sasu April 1868 yaiku Mangkunegara IV ngawontenaken acara khitan putranipun. Ingkang taun 1899, Pakubuwana X mbangun taman Sriwedari wonteng ing peresmianipun ngawontenaken pagelaran keseniang wayang wong. Kang ditonton kaliyan warga sekitar.
Pagelaran seni tradisional wayang wong ingkang pementasan eksklusif, namung digelar kangge bangsawan ing keraton. Nangung, ing taun 1902 wayang wong ngerembaka urip lan kanggo tontonan warga umum lan komersial kanthi nyade karcis. Wayang wong kang komersil ngerembaka lan puncakipun nalika wonteng pekempalan “Ngesti Pandowo” ingkang dipunpandegani dening Sastrosabdo. Abad XVIII ingkang dipunpandegani dening Mangkunegera I, wekdal punika ingkang dipungelar namung lakon-lakoninpun wayang purwa. Sasampunipun menika pagelaran seni tradisional wayang wong wiwit boten subur maneh ing Surakarta. Ananing teng Yogyakarta taksih wonten pagelaran wayang wong ngantos taun 1881. Kanthi pembiyantunipun Mangkunegara V, wayang wong ngerembaka maling nanging taksih winetes ing daerah Yogyakarta lan Surakarta kemawon.
Saking sejarah seni pementasan tradisonal wayang wong sing sampun ana kanthi zaman mbiyen. Mbiyen namung bangsawan lan keraton kemawon kang saget mirsani pementasan wayang wong. Nanging zaman saiki, kabeh wong saget mirsani pemetasan wayang wong. Justru wayang wong kudu dipirsani lan dilestariake kanggo budaya asli Indonesia lan tanah Jawa. Sebab iku kita sedaya kudune terus mbudayakake budaya adat lan utaminipu wayang wong sing mbiyen boten subur supaya sakniki saget subur maneh pementasanipun.
sumber :
0 Response to "Contoh Teks Eksposisi Dalam Bahasa Jawa Yang Baik Dan Benar"